Joodse pioniers in Sosúa
Toen de vervolging van de joden onder het nazi-regime internationaal bekend werd, kon het niet meer ontkend en in stilte getolereerd worden.
In 1938 organiseerde Franklin D. Roosevelt een internationale conferentie in Evian aan het Meer van Genève over deze kwestie.
Gedelegeerden uit 32 landen kwamen daar bij elkaar om een oplossing voor dit probleem te vinden.
Maar geen van de aanwezigen wilde een joodse emigrant opnemen.
'De eigen sociale problemen zijn op dit moment zo groot, dat we geen vluchtelingen kunnen opnemen'.
Mooi diplomatiek verwoord, maar wel een keihard standpunt.
Enkel de president van Dominicaanse Republiek, Rafael Trujillo verklaarde zich bereid 100.000 tot 200.000 joodse vluchtelingen te willen opnemen.
Dit aanbod had verschillende redenen.
Ten eerste had Trujillo een uiterst slechte naam in de vrije wereld.
Mede door zijn toedoen werden er in 1937 en dan voornamelijk in de grensstreek van Dajabon, maar ook in andere delen van de Dominicaanse Republiek, ruim 18000 Haitianen bloedig vermoord.
De meesten werden met kapmessen doodgeslagen.
Dat had een storm van protest losgemaakt zowel in de Verenigde Staten, Zuid-Amerika als in Europa.
Franklin D. Rooosevelt
Rafael Trujillo
Maar ook wilde Trujillo meer hoger opgeleide mensen in zijn land om het te ontwikkelen.
En de meeste joodse vluchtelingen waren goed geschoold.
Maar ook is bekend dat Trujillo zich iedere dag wit poederde om er blanker uit te zien.
Hij had een donkere huid en dat trachtte hij te maskeren met talkpoeder.
Met de import van lichter gekleurde mensen hoopte hij de bevolking lichter van kleur te krijgen.
Maar wat ook telde was, dat voor iedere opgenomen joodse vluchteling 5000 dollar in goud werd betaald.
Dit werd betaald door de Joodse Internationale te New York.
Wat ook de werkelijke reden van Trujillo is geweest, zeker is dat het een grote uitkomst voor de vluchtelingen was.
Zij zouden vrije burgers in een nieuw land worden.
Trujillo stelde de kuststreek in de bocht van Sosúa tot bij Sabenete beschikbaar voor de vluchtelingen.
Het terrein werd tegen betaling overgedragen aan de joodse Landbouwgemeenschap in New York (Agro - Joint).
Deze financierde niet alleen de aankoop van de gronden, maar ook de aanschaf van de noodzakelijke gereedschappen en uitrustingen.
Hiervoor werd een nieuwe organisatie opgericht de DORSA geheten.
'Dominican Republic Settlement Association'.
In mei 1940 kwam in Sosúa de eerste groep van vluchtelingen aan.
Het ging om 38 persoen waarvan 27 mannen, 10 vrouwen en een kind met de naam Denny Herber.
De overtocht van de vluchtelingen was moeilijk en zwaar.
Later bijna onmogelijk door de oorlogsontwikkelingen.
Een aantal keren werden de boten waarop de vluchtelingen vervoerd werden door Duitse U-boten getorpedeerd.
Daarbij kwam ook nog dat Trujillo geen alleenstaande vrouwen wilde.
Hij wilde alleen gezonde echtparen en jonge mannen.
Medio september waren er pas 54 kolonisten in Sosúa.
In oktober arriveerden er 44 Tsjechische- Duitse- en Oostenrijkse vluchtelingen via Lissabon en New York in Sosúa.
Halverwege de herfst van het jaar 1940 waren er uiteindelijk ca 170.
In 1941 liep dat op tot 348 bewoners.
Daarna kwamen er joden uit Wenen en Luxemburg.
Uiteindelijk waren er in 1942 zo'n 571 personen.
De aankomst van de eerste joodse vluchtelingen in Sosúa en omgeving
Sosúa in 1940
Joden uit Sjanghai
In 1947 arriveerden ook nog een groep van 90 joden die eerst een heenkomen in Sjanghai hadden gezocht.
Via een lange weg met veel tussenstoppen kwamen ze uiteindelijk in Sosúa terecht.
Nog lang daarna werd over de Sjanghai groep gesproken terwijl het toch ook een gewone groep joodse vluchtelingen was.
De Sjanghai groep
Zware arbeid
In eerste instantie werden er kibboetsen naar Israëlisch voorbeeld opgezet.
Aan het werk in Sosúa
Alles moest vanaf de grond worden opgebouwd.
Huizen gebouwd, rioleringen, watervoorzieningen en elektriciteit aangelegd.
De bouwgrond moest worden ontgonnen en bleek alras niet al te geschikt voor verbouwing van groenten.
De meeste joden kwamen van de grote Europese steden en waren niet gewend aan de zware landarbeid.
Ook de noodzakelijke kennis van de verbouwing van de gronden ontbrak aanvankelijk.
Het leven was zwaar en moeilijk. Ook had men te kampen met malaria.
De eerste tijd kon men ternauwernood overleven.
Maar Sosúa groeide en er werd keihard gewerkt.
Zo hadden al snel een eigen kliniek die ook voor de dominicaanse bewoners gratis toegankelijk was.
Een kleine synagoge die nog steeds naast Casa Marina ingang te bewonderen is.
Een lagere school met aan het hoofd de heer Hess.
Een hotel, een bioscoop en er werden verharde wegen naar de pas opgerichte boerderijen aangelegd.
Midden jaren vijftig was Sosúa een modeldorp waar Trujillo graag buitenlandse gasten rondleidde als propaganda stunt.
De school in Sosúa
De bioscoop
Productos Sosúa
Na de oorlog vertrokken een groot aantal joden weer naar Europa, de Verenigde Staten en Israël.
Voor hen was het leven in deze kibboetsen van Sosúa te zwaar.
Een boerderij in Sosúa
Door de onderlinge grote afstanden tussen de boerderijen werd in deze periode het kibboetssysteem opge-heven.
Er ontstonden daarna ca 50 alleen staande boerderijen.
Wel bleef men samenwerken waar het kon.
Zo ontstond het samenwerkingsbedrijf 'Productos Sosúa' omdat de melkerijen verwerking en afzet voor hun melk zochten.
Daarnaast ontstond onder de zelfde naam een vleesverwerkingsbedrijf.
De ham en de Goudse- en Leidse kaas is in het hele land vermaard.
Maar ook toeristen hebben grote waardering voor deze Nederlandse kwaliteit.
De kennis van de Nederlandse kaas was afkomstig van uit Nederland afkomstige vluchtelingen.
Kaaskast van Productos Sosúa
Trouwen met een Dominicaanse vrouw
Trujillo wilden zoals gezegd, alleen echtparen en gezonde jonge mannen toelaten.
Joods museum in Sosúa
En het is natuurlijk te begrijpen dat velen van hen trouwden met een dominicaanse vrouw.
De nu nog in Sosúa wonende gezinnen zijn bijna allemaal geïntegreerde families.
Wel zijn de kinderen van deze families massaal naar de Verenigde staten gestuurd voor een goede schoolopleiding.
Nu in januari 2003 zijn er nog slechts zo'n zeven joodse oorspronkelijke pioniers families over.
Wie nog eens hier op vakantie komt, kan naast de goed onderhouden Synagoge ook het daarnaast gelegen joods museum in Sosúa bezoeken.
Synagoge in Sosúa
I love Sosúa
