Over wat er allemaal groeit en bloeit en altijd weer boeit
Dikke schil
De vruchten die je aantreft zijn allemaal erg insecten bestendig en hebben doorgaans een dikke schil en insectenafstotende oliën.
De vruchten hoeven alleen maar ge-
schild of gewassen te worden voordat je ze kunt eten.
Je hoeft geen angst te hebben dat je met het eten van een vrucht ook allerlei enge insecten mee verorbert.
De ananas of piña
Langs de autoweg van Santiago naar Santo Domingo zie je uitgestrekte velden met alleen maar ananas.
Ze zijn hier zoeter dan in Nederland omdat ze hier volledig in de zon rijp kunnen worden.
De ananas behoort tot de familie van de Bromelias.
Annone of guanábana
De guanábana is een niervormige vrucht met wit vruchtvlees met zwarte pitten.
De vrucht levert een wat dikke, frisse en zachte aromatische sap op.
Het sap wordt veelal gemixt met andere vruchtensappen.
Avocado of aquacate
Is het een vrucht of is het een groente?
Avocado wordt tegen-woordig ook veel in de Nederlandse keuken toegepast.
De zachte smaak en de eigenschap om als smaak-versterker van andere gerechten te functioneren, heeft de vrucht heel populair gemaakt.
Wat is krab zonder avocado? Of in de salade met wat uien en citroensap?
Maar het wordt ook in haarlotions, shampoo en huidcrèmes gebruikt.
Bananen, Guineo en Platano's
Bananen, Guineo zijn om direct te eten en platano's zijn om te koken of te bakken.
Zoals de kokosnoot is ook de banaan een belangrijk voedingsmiddel voor de bevolking van de tropische gebieden dus ook hier voor de Dominicaanse Republiek.
De banaan is uitheems en is door Columbus vanaf de Canarische eilanden ingevoerd.
De banaan is geen boom maar een grote plant met geweldige bladeren.
De bananenplant groeit snel en al na 12 tot 14 maanden heeft een nieuwe bananenplant reeds rijpe vruchten.
De opbrengsten zijn hoog met 30 tot 45 kilo per plant aan bananen.
De trossen bananen worden als ze nog groen zijn voor de export afgesneden.
Ze worden dan bij 14 graden Celsius verscheept en op de plaats van bestem-ming tot rijpen gebracht.
In Nederland kennen we maar één soort banaan.
Maar er zijn veel varianten van klein naar dik en fel geel naar roodachtig.
Veel kleine bananen zijn lekkerder dan de groten en ze zijn ook zoeter.
De platano of bakbanaan wordt gegeten zoals wij aardappels eten.
Dus gekookt, gefrituurd of gebakken.
Ze zijn zeer voedzaam maar arm aan eiwit, vitaminen en mineralen.
De broodvrucht of Pan de Fruta
Deze reusachtige oerwoudboom is ook uitheems en is in 1773 door kapitein Bligh vanuit Tahiti naar Haïti ingevoerd.
(Zie hiervoor de prachtige film 'De muiterij op de Bounty')
De boom heeft enorme bladeren en draagt groene vruchten met harde gestructureerde schil.
De vrucht wordt eerst geschild en daarna in schijfjes gefrituurd. Het lijkt op onze patat maar dan zoeter.
Het is rijk aan vitamine a, b en c.
Er is een soort die in de vrucht grote bruine pitten heeft en die kunnen als tamme kastanjes gepoft worden.
Guave of Guayaba
De plant komt ook veel in het wild voor en draagt trosvormige gele vruchten met zacht roze vruchtvlees met extreem sterke parfumachtige geur.
De vrucht wordt daarom veel gebruikt als smaak en aroma versterker.
Het is rijk aan vitamine c, ijzer en calcium
Koffie of Cafe
De manshoge koffieplanten kun je doorgaans in de wat hoger gelegen gedeelten van het eiland tegen komen.
Het duurt negen maanden vanaf de bloemetjes zijn uitgebloeid tot aan de bessen rijp zijn en geoogst kunnen worden.
De rode bessen worden van hun takken geritst en de opbrengst is ongeveer 2000 kilo bonen per hectare.
De bessen worden door 'kwetsen' van hun rode vruchtvlees ontdaan.
Heel kort gefermateerd en daarna gewassen en gedroogd.
De groene koffie is dan gereed voor de export.
Douwe Egberts importeert bijvoorbeeld alleen groene koffiebonen om deze dan in eigen beheer te branden.
Na sortering op kwaliteit worden de nog groene bonen met andere soorten gemengd en daarna tussen 200 en 250 graden geroosterd of gebrand.
Daarna hebben we dus onze bekende heerlijk geurige bruine koffiebonen.
Als je bij een Dominicaanse familie op bezoek gaat kan het gebeuren dat je dan eigen geroosterde koffie aangeboden krijgt.
Veel boerenfamilies roosteren de koffie zelf.
Het wordt dan in kleine kopjes heel sterk en erg zoet met een beetje kaneel of nootmuskaat geoffreerd.
Cacao
De benaming cacao is afkomstig van de indianen die al van cacao spraken.
De Spanjaarden hebben het gebruik van deze lekkernij meteen op waarde geschat en zijn al snel overgegaan met het in cultuur brengen van deze boom.
De boom is recht en wordt tamelijk hoog.
De bruine vruchten hangen ter grootte van een vuist tussen de bladeren en takken naar beneden.
De bloemen van de cacao boom die 's nachts bloeien, worden voornamelijk door de vleermuizen bestoven.
De daarna ontstane vruchten rijpen vervolgens in 5 tot 7 maanden.
Als de vruchten open gesneden worden ziet men vijf rijen witte pitten of noten gebed in een witte pulp.
Deze pitten worden eruit gerist en vervolgens 3 tot 5 dagen gefermenteerd om het van de pulp te ontdoen.
Daarna worden de bonen langzaam gedroogd waarbij de bonen donkerbruin oxideren.
Ongeveer 20 vruchten leveren 1 kilo gedroogde bonen.
Cacao
Voor het gebruik worden de bonen nog ca 30 minuten bij 90 tot 140 graden geroosterd, vervolgens gebroken en daarna vermalen.
De daarna ontstane cacao poeder wordt dan verwerkt tot chocola.
Ook wordt de cacao poeder wel geperst om de cacao boter van de cacao te scheiden.
Cacaoboter wordt weer in veel cosmetische producten gebruikt waaronder zonnecrèmes en huidcrèmes.
De aardappel of papa
De indianen kenden vele soorten aardappels.
Columbus heeft de aardappel mee naar Europa genomen.
Het duurde nog enige eeuwen voordat de aardappel in Europa populair werd als volksvoedsel.
In de Dominicaanse Republiek wordt de zoete aardappel veel gegeten. De zogenaamde 'batata'.
De Cashew noot of Cajuil
Het gaat om een boom die grote vruchten draagt.
Aan de uiteinde van grote vrucht zit een aanhangsel.
Na roosteren van dit niervormige aanhangsel verkrijgt men de noot.
De vrucht zelf is niet eetbaar.
De noot moet geroosterd worden omdat de noot anders giftig is.
De kokosnoot of coco
De meest tot de verbeelding sprekende vrucht is de kokosnoot.
De kokospalm is door de Spanjaarden vanuit Afrika ingevoerd.
Het is dus geen oorspronkelijke plant van het eiland.
De lange boom met de kenmerkende kroon van palmbladen komt men bijna over het gehele eiland tegen.
Ook aan de kust waar de bodem erg zout kan zijn.
Alleen in de bergen op de hogere gedeelten zijn deze typerende bomen afwezig.
Daar tref je slechts loofbomen en naaldbomen aan zoals in Nederland.
De palmbladen worden nog steeds als dakbedekking gebruikt, zeker in het binnenland.
De noten rijpen het hele jaar door.
De frisse en het absoluut kiemvrije kokoswater wordt gedronken als dorstlesser.
Maar het wordt ook gebruikt bij de bereiding van vis, vlees en kip.
Met een beetje rum krijg je de beroemde Coco Loco.
Ook is het een belangrijk bestanddeel in de Piña Colado.
Het kokosvlees wordt ook in veel gerechten toegepast en in chocolade repen als de Bounty verwerkt.
De kokosnoot heeft een dikke en groene schil.
Die schil is wel twee tot drie centimeter dik.
Dat is ook wel nodig want als de noot rijp is, valt het van grote hoogte naar beneden.
Zonder deze beschermende schil zou de noot in duizend stukjes uiteenspatten!
Een kokospalm geeft veel schaduw maar zo nu en dan valt er een zware noot naar beneden en dat is niet ongevaarlijk!
In Nederland kennen we alleen de kale bruine vezelige kokosnoot.
De kokos boom
De noot is om ruimte te besparen van zijn beschermende schil ontdaan en door het liggen bruin geworden.
Het rijpen van de vrucht duurt wel 12 tot 14 maanden.
Na 6 maanden is de vrucht al op grootte maar de groei van vooral het vruchtvlees heeft dan nog tijd nodig.
Onrijpe noten hebben geen vruchtvlees en zijn gevuld met smaakloze waterige vloeistof.
De rijpe vrucht heeft wel zo'n twee centimeter dikke stevig vruchtvlees en het vruchtwater is olieachtig en zoetig.
De kokosnoot is een exportproduct voor de Dominicaanse Republiek.
De boer plant de boom op onderlinge afstand van 8 meter.
De boom draagt 30 tot 50 noten per jaar.
Dat is ongeveer 8000 noten per hectare per jaar.
Lemoncillo
Groen bruine vruchten ter grootte van een hazelnoot die in trossen groeien.
Ze smaken een beetje naar Lychee en citroen en het vruchtvlees is een beetje glibberig en zacht.
De pit is groot en de schil is hard en kan gemakkelijk met de nagels verwijderd worden.
De vrucht wordt veel aan het strand verkocht.
Vooral kinderen zijn er dol op.
Lemoncillo
Mango
Deze ook in Nederland populaire vrucht, groeit in hoge bomen met een grote kroon aan bladeren en takken.
De bladeren ruiken als je ze breekt, naar terpentijn.
De boom draagt ieder jaar heel veel vruchten.
De vrucht kan zo groot als een vuist worden.
De kleur varieert van geel naar rood.
De rijpe vrucht is lekker zoet en geurig.
Ook de Mango is een export product voor de Dominicaanse Republiek.
Maniok of Yuca
De yuca is een meerjarige plant die in de grond lange stekelige wortels vormt.
Deze wortels of knollen zijn rijk aan zetmeel en mineralen.
Ze worden bereidt als onze aardappel.
Dus gekookt of gebakken.
Voor de indianen was Yuca het hoofdvoedsel.
Zij maakten er platte koeken van die lang bewaard konden blijven.
Yuca gebakken in dunne schijfjes met knoflookboter is een lekkernij.
Palmhart of palmitos
In de palmtop van onder andere de koningspalm groeien tussen de kokosnoten witachtige sliertige bladeren.
Deze kunnen als in een salade gebruikt worden samen met wat noten en champignons.
Het lijkt een beetje op Rapolla of witte gesneden kool die hier veel als groente gegeten wordt.
Palmhart of palmitos
Papaya of lechosa
Het is een snelgroeiende tere boom die veel water nodig heeft.
Het heeft een kroon van grote bladeren en groene ovale vrachten die tegen de stam hangen.
Als ze rijp zijn worden ze lichtgeel.
Het vruchtvlees daarentegen is dan oranje.
Papayas zijn als ze rijp zijn, maar kort houdbaar.
Al na een paar dagen worden ze zwart en gaan ze stinken.
Maar als ze rijp zijn en vers, smaken ze heerlijk met wat citroen en suiker.
Het sap van de schil wordt in de levensmiddelen industrie als smaakversterker gebruikt.
In Amerika gebruiken ze het in bier als stabiliseringmiddel.
Papaya of lechosa
Passievrucht of Chinola
Een klimplant met vaste eivormige glanzend groene vruchten die als ze rijp zijn, geel worden.
Bij het opensnijden van de vrucht zie je geel tot roodachtig vruchtvlees met een overdaad aan zwarte pitten.
Je kunt dit heerlijk geurende en smakende vruchtvlees direct eten of in drankenmix verwerken.
Ook in Cocktails is het een godendrank.
Momenteel wordt veel Chinola als vruchtendrank, meestal gemixt met andere vruchten, geëxporteerd naar Europa en Amerika.
Passievrucht of Chinola
Tamarinde of Tamarindo
Oorspronkelijk komt de boom uit het oerwoud van Afrika.
De wat vies uitziende bruine vrucht wordt tot met veel suiker tot sap verwerkt.
De vruchten worden van hun pit ontdaan en dan tot blokken geperst.
Zo tref je ze ook in de winkel aan.
Puur gegeten werkt het goed als laxeermiddel.
Tayota
Een harde groene en harige boonvormige lianenvrucht met een wit vruchtvlees.
Ze wordt veel in de inlandse keuken gebruikt als smaakversterker bij vis en vlees-gerechten.
De vrucht wordt ook wel in schijven gesneden om een nacht in suikerwater te trekken.
De andere dag heeft men dan een zoete geurige drank waar vooral de kinderen dol op zijn.
Strand druiven of Uva de playa
Direct aan het strand komt men deze lommerrijke boom tegen.
De grote roodachtige leerachtige bladeren geven veel schaduw en de boom wordt door menig strandgast als schaduwplek gebruikt.
Ook aan het strand van Sosúa kan men deze boom vlakbij de strandbar 'Heineken Hoek' aantreffen.
Deze grillig groeiende boom draagt trossen met groene bessen die bij rijping zwartblauw worden.
De toerist zal ze niet vaak rijp aantreffen omdat de bes onder de bevolking zeer populair is.
Ze worden onmiddellijk als ze rijp zijn, geplukt.
De bessen smaken een beetje zurig en ze worden in vleesgerechten gebruikt.
Verder maakt de parfum industrie gebruik van deze bessen.
Strand druiven of Uva de playa
Zapote
Deze bruine oerwoudvrucht die zo groot is als een eendenei met een stevige schil levert een heel lekkere frisdrank op.
Opengesneden zien ze er uit als een overrijpe bosbes met een zeer indringende geur.
Deze boom levert in centraal Amerika de latex als grondstof voor de kauwgom.
De stam wordt daarvoor iedere 2 a 3 jaar gekerft waarna de latex naar buiten sijpelt en in bekers wordt opgevangen.
Zapote
Suikerriet of Caña de Azucar
Als je voor de landing uit het raampje van het vliegtuig kijkt zie je reeds de onafzienbare suikervelden onder je.
Deze plant is door de Spanjaarden vanaf de Canarische eilanden ingevoerd.
Het werd toen het 'zoete goud' genoemd.
De suikerbiet was in Europa nog niet bekend.
Voor suiker was men volledig afhankelijk van het suikerriet.
In de eerste honderden jaren werden er zeer goede prijzen voor de suiker betaald.
De plantage eigenaren zijn er schat en schatrijk door geworden.
Deze monocultuur heeft ook veel schade aangericht.
Te denken valt aan de miljoenen negerslaven die voor het werk op de plantages uit Afrika onder erbarmelijke omstandigheden naar de nieuwe wereld zijn verscheept.
Maar voor de aanleg van de plantages zijn ook hele oerwouden platgebrand.
Het was pure kaalslag wat er plaats vond ten bate van deze monocultuur.
Tijdens de oogst zie je duizenden Haïtiaanse arbeiders met kapmessen de suikerriet te lijf gaan.
In die periode kunnen deze mensen wat geld verdienen.
De suikerriet gaat direct naar de suikerverwerkingsfabrieken.
Als het riet gekapt is mag het niet te lang op het land blijven liggen omdat dan het suikergehalte afneemt.
Het suikergehalte ligt op 12 tot 15 %.
De suikerbiet heeft een veel hoger suiker gehalte van wel 35 %!
Van de suiker worden ook allerlei sterke dranken gemaakt waaronder de rum de meest bekende is.
Suikerriet bij Monte Llano
I love Sosúa
